مالاریا: یک عفونت انگلی
مالاریا یک عفونت انگلی گلبولهای قرمز خون توسط گونههای پلاسمودیوم (Plasmodium) است. مسیر انتقال این عفونت از طریق نیش پشه آنوفل (Anopheles) ماده آلوده صورت میگیرد. بهندرت، مالاریا ممکن است از طریق انتقال خون یا انتقال عمودی نیز منتقل شود. در ایالات متحده، پزشکان با مالاریا بهعنوان یکی از شایعترین علل بیماریهای تبدار حاد در مسافرانی که از مناطق بومی بازمیگردند، بهویژه آفریقای زیر صحرا و جنوب آسیا، روبرو میشوند. علاوه بر این، موارد مالاریا در ایالات متحده به طور فزایندهای در پناهندگان مهاجرتکننده از آفریقای زیر صحرا به ایالات متحده شناسایی شده است. موارد وارداتی نیز در تازهواردان به ایالات متحده در ایالتهای مرزی جنوبی (مانند آریزونا، کالیفرنیا، تگزاس) از جمله مهاجرانی که از مناطق بومی مالاریا عبور کردهاند، مستند شده است.
سالانه حدود ۱۵۰۰ مورد مالاریا در ایالات متحده گزارش میشود. بیشتر این موارد در مسافرانی که از مناطق بومی مالاریا بازمیگردند، تشخیص داده میشود (از بیشترین به کمترین خطر: غرب آفریقا، اقیانوسیه، سایر نقاط آفریقا، جنوب آسیا، آمریکای جنوبی، آمریکای مرکزی و سایر نقاط آسیا).
در تابستان ۲۰۲۳، نه مورد مالاریا به طور محلی در ایالات متحده گزارش شد: فلوریدا (۷ مورد پلاسمودیوم ویواکس)، تگزاس (۱ مورد P. vivax) و مریلند (۱ مورد پلاسمودیوم فالسیپاروم در یک ساکن منطقه ملی کاپیتول). یک مورد محلی نیز در آرکانزاس گزارش شد. اینها اولین موارد محلی انتقالیافته از طریق پشه در ایالات متحده در ۲۰ سال گذشته بودند. موارد فلوریدا در نزدیکی جغرافیایی نزدیکی زندگی میکردند، اما هیچ شواهدی برای نشاندادن ارتباط بین این موارد وجود ندارد.
پنج گونه پلاسمودیوم مسئول بیماری در انسان هستند: P. falciparum، P. vivax، پلاسمودیوم اواله (Plasmodium ovale)، پلاسمودیوم مالاریه (Plasmodium malariae) و پلاسمودیوم نوولسی (Plasmodium knowlesi). توزیع جغرافیایی هر گونه متفاوت است. پلاسمودیوم فالسیپاروم بیشتر بهعنوان علت مالاریا در مسافرانی که از آفریقا بازمیگردند شناسایی میشود، و P. vivax بیشتر بهعنوان علت مالاریا در مسافرانی که از آسیا، آمریکای مرکزی و کارائیب یا آمریکای جنوبی بازمیگردند شناسایی میشود. پلاسمودیوم نوولسی یک گونه مالاریای میمون است که بهطور فزایندهای بهعنوان علت عفونت انسانی در بورنئوی مالزی و کشورهای اطراف شناخته شده است. عفونت همزمان با بیش از یک گونه پلاسمودیوم میتواند در مناطقی که چندین گونه پلاسمودیوم حضور دارند رخ دهد.
دوره کمون معمولی ۷ تا ۳۰ روز است، با دورههای کوتاهتر معمولاً از عفونت P. falciparum و دورههای طولانیتر از عفونت P. malariae. هشتاد درصد موارد مالاریا با علائم در عرض ۳۰ روز پس از بازگشت از سفر ظاهر میشوند (۹۰٪ موارد با P. falciparum اما تنها ۵۴٪ موارد با P. vivax). داروهای ضد مالاریای مختلفی که بهصورت پیشگیرانه توسط مسافران مصرف میشوند باید برای مدتهای متغیر پس از سفر ادامه یابند (۷ روز پس از سفر برای آتواکون/پروگوانیل، ۴ هفته پس از سفر برای کلروکین، ۴ هفته پس از سفر برای داکسیسایکلین و ۴ هفته پس از سفر برای مفلکوئین) و میتوانند ظهور علائم را به تأخیر بیندازند اما در صورت عدم مصرف صحیح، نمیتوانند از توسعه عفونت جلوگیری کنند.
مالاریای بدون عارضه و شدید
بیماری مالاریا را میتوان به دو دسته بدون عارضه و شدید تقسیم کرد.
علائم مالاریای بدون عارضه غیر اختصاصی هستند و شامل تب، سردرد، درد کمر، لرز، تعریق، میالژی، تهوع، استفراغ، اسهال، کسالت و سرفه میشوند. در معاینه فیزیکی، بیماران ممکن است طحال یا کبد بزرگشده، یرقان خفیف و افزایش سرعت تنفس داشته باشند. تمایز مالاریا از سایر بیماریهای عفونی و غیرعفونی بر اساس علائم بالینی بهتنهایی دشوار است.
تب ممکن است بهصورت دورهای باشد، که قبل از آن لرزش به مدت ۱-۲ ساعت و سپس تعریق شدید رخ میدهد. اپیزودهای تب دورهای ممکن است با P. vivax یا P. ovale دیده شود، با یک اپیزود تب هر ۴۸ ساعت (تب ترتیاری)، یا با P. malariae، با یک اپیزود تب هر ۷۲ ساعت (تب کوارتری).
بیماران با مالاریای شدید یا پیچیده، که دارای مرگومیر بسیار بالایی است، ممکن است با علائم ناتوانی، کما، پریشانی تنفسی (تنفس اسیدوتیک)، کمخونی شدید، هموگلوبینوری، نارسایی کلیه، سندرم پریشانی تنفسی حاد (ARDS)، ادم ریوی، هیپوگلیسمی، شوک، انعقاد منتشر داخل عروقی (DIC)، خونریزی، فشار خون پایین و/یا تشنج ظاهر شوند. در مالاریای مغزی، رفتار غیرعادی، تغییر حالات هوشیاری، تشنج و/یا ادم مغزی گزارش شده است. مالاریای شدید یک وضعیت اضطراری پزشکی است و باید بهطور فوری درمان شود.
مالاریای عودکننده ممکن است با P. vivax و P. ovale رخ دهد، که هر دو دارای مرحله خوابیده هیپنوزوئیت کبدی بهعنوان بخشی از چرخه زندگی هستند. عودها میتوانند ماهها یا حتی سالها پس از عفونت رخ دهند.
شناسایی گونهها مهم است زیرا مالاریای بدون عارضه با P. falciparum میتواند بهسرعت به عفونت شدید تبدیل شود، هرچند هر گونهای